Platina is een scheikundig element met symbool Pt en atoomnummer 78. Het is een grijswit overgangsmetaal. Platina wordt veelal gebruikt in juwelen en apparatuur die hoge temperaturen en corrosieve omstandigheden moet kunnen doorstaan. Platina is kostbaarder dan goud.
Platina is een zeldzaam, zilverwit edelmetaal met een aantal interessante eigenschappen.
Net zoals de andere edelmetalen reageert dit chemisch element weinig of niet met andere stoffen maar is het toch relatief makkelijk te vervormen. Platina wordt daardoor vaak gebruikt voor juwelen te vervaardigen die dan wel heel duur zijn.
Platina is immers zo schaars omdat jaarlijks maar een paar honderd ton wordt gedolven in mijnen als bijproduct van andere metalen (zoals koper en nikkel).
Platina reageert dus bijna niet met andere stoffen en gassen, en is aldus heel resistent tegen roest.
Toch kwam platina oorspronkelijk enkel voor in legeringen met andere metalen en edelmetalen.
Zo werd Platina eeuwenlang gezien als een ‘vervuiling’ in het productieproces om zuiver goud of zilver te bekomen.
Vanaf de zestiende eeuw echter kwam langzaamaan het inzicht dat platina een apart metaal is.
Het waren de Spaanse conquistadores die zuiver platina van de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking zagen en vermoedden dat het wel eens heel waardevol zou kunnen zijn.
Ze noemden het ‘nieuwe’ metaal Platinum/Platina als afgeleide van het Spaanse woord voor ‘Zilver’ (= Plata).
Het symbool voor Platina is dan ook een combinatie van dat van zilver (maan) en goud (zon).
En inderdaad lijkt Platina op Zilver maar er is toch een duidelijk verschil wat betreft specifieke eigenschappen. Zilver is bijvoorbeeld wel onderhevig aan corrosie en is veel minder zeldzaam. In de achttiende eeuw was het technologisch mogelijk om zuiver Platina te maken (door het heel hoge smeltpunt was dit vroeger heel moeilijk) en kwam het wetenschappelijke onderzoek op gang.
En alhoewel de pre-columbiaanse culturen van Zuid-Amerika de eersten waren (de La Tolita Cultuur wordt ongeveer 2000 jaar geleden gedateerd) om juwelen in Platina te maken, bleek dat het meeste Platina te vinden was in een land van een ander continent namelijk Zuid-Afrika, waar ongeveer 80% van alle Platina wereldwijd wordt gedolven.
Net zoals de andere edelmetalen wordt Platina gebruikt in allerlei toepassingen.
Voorbeelden zijn elektronische componenten, labomateriaal, katalysators, brandstofcellen, in de tandheelkunde, bij kankerbehandelingen (als bestanddeel van chemotherapie) en in de glasindustrie.
Natuurlijk is dit telkens in beperkte mate wegens de hoge prijs van Platina.
Aangezien Platina bijna niet roest of reageert met andere stoffen is er bijna geen gevaar voor de gezondheid.
De enige uitzondering is een beperkt gezondheidsrisico wanneer Platina reageert met enkele zouten maar dit is hoogst zeldzaam.
Er bestaan geen platinamijnen in de wereld; zelfs niet in Zuid-Afrika waar het meeste Platina vandaan komt.
Platina wordt vooral gevonden in koper- of nikkelmijnen. Er zijn verschillende extractiemethoden om onzuiverheden te verwijderen:
- Aangezien Platina een grotere dichtheid heeft dan de andere metalen kan men gewoon spoelen met water.
- Wegens het hogere smeltpunt kan men het erts ook smelten of wegbranden en zo de vaste platinadelen isoleren van de andere stoffen.
- Platina is niet magnetisch en dus kunnen magnetische metalen worden verwijderd met een (electro)magneet.
- Platina is resistent tegen zuren en dus kunnen zuren gebruikt worden om de andere stoffen op te lossen. Een uitzondering is het krachtige zuur genaamd ‘koningswater’ dat een combinatie is van salpeterzuur en zoutzuur.
- Kongingswater werd veel gebruikt door alchemisten tijdens de Middeleeuwen en kan Platina en goud oplossen. Nadat het Platina is opgelost voegt men ammoniumchloride toe en het Platina wordt van deze stof gescheiden met zink. Dit is een gevaarlijk en toxisch proces met een vervuilende impact op het milieu.
Indien u fysiek wil investeren in Platina dan kan dat net zoals bij de andere edelmetalen in de vorm van juwelen, horloges, staven en munten.
Juwelen in Platina zijn meestal een legering met 90 to 95% aan Platina. Vaak wordt er een patinakraslaag toegevoegd omdat dit het uitzicht mooier maakt.
Merken van luxe horloges zoals Breitling, Rolex en Patek Philippe gebruiken Platina om limited edition horloges te maken. Aangezien Platina duurzamer en robuuster is dan goud, hebben Platina horloges dezelfde eigenschappen in vergelijking met gouden horloges.
Speculeren met Platina: de moeite waard
De prijs van Platina fluctueert immers veel meer dan de goudprijs.
Dat komt door de toepassingen in de industrie waar Platina door zijn duurzaamheid en stabiliteit relatief veel gebruikt wordt.
Met als gevolg dat de Platinaprijs tijdens stabiele periodes van economische groei heel hoog is in vergelijking met goud.
Bij economische depressies en geopolitieke spanningen zal de platinaprijs traditiegetrouw in elkaar zakken tot onder de goudprijs.
Er zijn verschillende online makelaars waar je terecht kunt als je wil speculeren met Platina.
Net zoals bij goud heeft u de optie om een specifieke lading Platina aan te kopen (en dan bent u eigenaar) of niet.
Aangezien de voorraad Platina veilig in de kluis blijft opgeborgen is er geen risico op schade of diefstal bij transport.