Er zijn vier edelmetalen: goud, zilver, platina en palladium. In de negentiende eeuw werd aluminium als het vijfde edelmetaal beschouwd wegens zijn gelijkenissen met zilver. Aluminium wordt nu massaal geproduceerd en dus is het zijn statuut als edelmetaal terug kwijtgeraakt.
Edelmetalen reageren als chemisch element nauwelijks reageren met andere stoffen en daardoor kunnen ze hun kwaliteit en zuiverheid behouden. In vergelijking met andere metalen zoals ijzer en koper zijn ze dan weer relatief zeldzaam en door al deze kwaliteiten zijn ze heel interessant als investeringsproduct en/of betalingsmiddel. Goud bijvoorbeeld wordt al eeuwenlang gebruikt om munten te slaan en die gouden munten hebben altijd heel veel waarde. In tijden van economische onzekerheid stijgt de waarde van goud altijd omdat het gezien wordt als een veilige haven. Dit in tegenstelling tot papiergeld dat een heel volatiele koers kan hebben.
Investeerders zijn altijd dol geweest op edelmetalen omdat ze een tastbare, materiële vorm hebben. Hierdoor kunnen edelmetalen gebruikt worden in versieringen en kunstwerken wat de waarde nog verhoogt. En natuurlijk zijn edelmetalen daardoor op te slaan in een brandkast of safe wat -indien goed beveiligd- een gevoel van zekerheid geeft. Dit in tegenstelling tot cash geld en aandelen die een immaterieel kunnen zijn en dus onzichtbaar voor de zintuigen.
Indien er grote hoeveelheden van edelmetalen moeten opgeslagen worden gebruikt men meestal een depot. Die kunnen goed beveiligd worden. Denken we maar aan Fort Knox in de Verenigde Staten waar meer dan 4000 ton goud opgeslagen is en immens goed beveiligd is. Tot de jaren 1970 waren die goudreserves trouwens noodzakelijk om als onderpand te dienen voor alle cash geld dat in omloop werd gebracht. Toen deze goudstandaard werd losgelaten is wereldwijd een deel van de nationale goudreserves verkocht. Vreemd genoeg had dit geen impact op de goudprijs want de waarde is sindsdien gestegen met factor 500! Het minder bekende palladium is trouwens het duurste edelmetaal, gevolgd door platina, goud en zilver. Hier zijn hun symbolen zoals die gebruikt worden op de aandelenmarkten; net zoals munteenheden beginnen de symbolen van edelmetalen met een ‘X’:
Palladium: XPD
Platina: XPT
Zilver: XAG
Goud: XAU
Mensen die geïnteresseerd zijn om te investeren in edelmetalen hebben nog opties dan gewoon aankopen en te stockeren in een (bank)kluis of depot. Er bestaan immers talrijke alternatieve financiële instrumenten zoals trackers, Exchange Traded Funds (ETFs) en Mutual Funds/Unit Trusts. Er zijn nu zelfs cryptocurrencies in de vorm van stablecoins die gelinkt zijn aan de prijs van een edelmetaal (meestal goud). Het is vrij eenvoudig om te investeren in deze aandelen, fondsen of crypo; het enige wat je moet doen is je op het juiste platform registreren en een overschrijving maken. Het grote voordeel is dat je geen extra kosten hebt voor het bewaren van het fysieke edelmetaal in kwestie en je bent immuun tegen diefstallen. En de verkoop van je posities in edelmetaal is ook eenvoudig en snel geregeld met de spreekwoordelijke druk op de knop. De prijszetting van financiële instrument is ook real-time en makkelijk te controleren op andere online platforms.
Waarom investeren in edelmetalen?
Edelmetalen hebben als economisch goed een vrij unieke rol omdat de waarde niet enkel afhangt van de functionaliteit. Zoals eerder vermeld worden ze ook gebruikt in de kunstwereld maar ook als investeringsvehikel – en dus wordt de prijs bepaald door de economische wet van vraag en aanbod. De prijs wordt meestal vermeld per ounce en is afhankelijkheid van de zuiverheid van het edelmetaal in kwestie. De stempel van volledige zuiverheid wordt gegeven aan edelmetalen die een gradatie bereiken van 99.9% zuivere stof. 100% zuiver edelmetaal is trouwens heel moeilijk te bereiken, zelfs met de modernste smelttechnieken.
In het algemeen zijn er bij gespecialiseerde banken twee types van rekeningen mogelijk die geopend kunnen worden om bezit van edelmetaal te reflecteren. Enerzijds hebben investeerders de mogelijkheid om een algemene rekening te openen die niet direct verwijst naar specifiek staven edelmetaal. Dit is de goedkoopste en meest gebruikt optie. De investeerder kan dan eender welk gewicht in goud aankopen.
Het nadeel is wel dat bij een faillissement van de bank of broker/dealer in kwestie de investeerder geen recht heeft op de goudstaven, maar hij moet samen met de andere schuldeisers in de rij staan voor een vergoeding die de curator zal toekennen.
Om dit te vermijden kan de investeerder een concreet aantal staven edelmetaal kopen.
De investeerder is dan feitelijk eigenaar van de fysieke staven edelmetaal. Het edelmetaal in kwestie wordt in principe in het depot gelaten – maar kan wel een ander plaatsje krijgen. Deze optie is duurder want de eigenaar zal een vergoeding moeten betalen voor het stockeren, maar het voordeel is dan wel dat de eigenaar bij bankroet van de bank het edelmetaal niet verliest.